وکیل اراضی ملی

به ملی اعلام شدن اراضی می‌توان اعتراض کرد، به این صورت که معترض باید بر اساس تبصره 1 ماده 9 «قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی» مصوب 1389/4/23 اقدام نماید.
در تبصره 1 ماده 9 قانون افزایش بهره‌وری مقرر شد تا اشخاصی که تاکنون در مراجع اداری و قضایی دعوای اعتراض را مطرح نکرده و به موضوع دعوای اعتراض آن‌ها تاکنون مورد رسیدگی قرار نگرفته باشد ظرف مدت «یک سال» از زمان تصویب قانون افزایش بهره‌وری، اعتراض خود را در هیئت تعیین تکلیف اراضی اختلافی مطرح کرده تا هیئت مذکور به دعوای مربوطه رسیدگی نماید. چنانچه اشخاص مذکور نتوانند در مدت مربوطه دعوای اعتراض را اقامه نمایند قانون‌گذار اجازه داده تا نسبت به دعوای احراز مالکیت در شعبه ویژه که در مرکز هر استانی تشکیل شده است اقامه دعوا نماید.
در سال 1394 بعد از اجرای تبصره 1 ماده 9 قانون افزایش بهره‌وری، به فاصله سه سال از اجرای قانون مذکور، این بار قانون‌گذار لایحه ای تحت عنوان «قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی» تصویب نمود که در ماده 45 قانون مذکور برخی از مواد قانون افزایش بهره‌وری از جمله تبصره 1 و 2 ماده 9 مورد اصلاح قرار گرفت.
در بند 1 ماده 45 قانون رفع موانع تولید، عبارت «ظرف مدت یک سال» به «ظرف مدت پنج سال پس از تصویب این قانون» افزایش یافت و عبارت عکس‌های هوایی سال 1346 نیز به عنوان مستندات قابل‌قبول پذیرفته شده به انتهای این تبصره اضافه گردید.
بنابراین اشخاصی که قصد اعتراض به ملی شدن اراضی دارند، باید ظرف 5 سال از تاریخ لایحه رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی (مصوب 1394)، به شعب ویژه محاکم دادگستری مراجعه نمایند. با توجه به اصول کلی حقوق، رأی شعب مذکور، مجدداً قابل‌اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.