وکیل حضانت

وکیل حضانت فرزند در این نوشتار بررسی میشود:

مدت زمان تقریبی مطالعه: 20 دقیقه

در این نوشتار به موضوعات زیر میپردازیم :

• خدمات ما در زمینه وکیل حضانت

• مزایای ما چیست؟

• تعریف حضانت

• حضانت مادر بر فرزندان

• موارد محرومیت والدین از حق حضانت (جنون، ازدواج مجدد)

• شرایط حضانت در حقوق ایران (بلوغ، عقل، توانایی عمل، شایستگی اخلاقی، عدم ازدواج مادر با شخص دیگر)

• اجرت حضانت

• مسئولیت‌های ناشی از حضانت (مسئولیت حقوقی در برابر کودک، مسئولین مدنی در برابر دیگران، مسئولیت تضامنی پدر و مادر)

• حضانت هم حق و هم تکلیف والدین است

• حضانت فرزند ناشی از زنا (رابطه نامشروع)

• مطالبی بیشتر در مورد وکیل طلاق و وکیل مهریه

ازجمله خدمات موسسه حقوقی عدل داد در دعوای حضانت می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• ارائه مشاوره کامل و جامع در خصوص مراحل مختلف رسیدگی به دعوای حضانت، پیش از قبول وکالت.

• قبول دعاوی مختلف مربوط به حضانت فرزندان از سوی مادر یا پدر.

• مطالعهٔ کامل پروندهٔ موکلین جهت یافتن بهترین و سریع‌ترین راه ممکن برای کسب نتیجهٔ مطلوب.

• شروع به انجام مراحل اخذ رأی طلاق، بلافاصله پس از قبول وکالت.

• انجام دعاوی مربوط به حضانت در کوتاه‌ترین زمان ممکن با استفاده از راه‌حل‌های تخصصی ما که طی تجربهٔ کار در این نوع پرونده‌ها در طول چندین سال به‌دست‌آمده.

• در صورت نیاز، مشورت وکلای متخصص امور خانوادهٔ موسسه حقوقی عدل داد با یکدیگر در خصوص پرونده‌های موکلین جهت رسیدن به بهترین نتیجه ممکن در کوتاه‌ترین زمان.

• ارائه گزارش منظم و دقیق به موکل در تمام مراحل رسیدگی به پرونده.

• امکان دریافت نفقهٔ فرزند از پدر، علاوه بر حضانت آن‌ها، درصورتی‌که دعوای حضانت از جانب مادر مطرح شده باشد.

• اخذ حق‌الوکاله منصفانه از موکلین دعوای حضانت، جهت رعایت حال شهروندان محترم.

• تقاضای تجدیدنظر به رأی صادره، درصورتی‌که رأی مطابق انتظارات موکل نباشد.

مزایای ما

وکلای پایه یک دادگستری

تمام وکلای ما از وکلای طراز اول پایه یک دادگستری می باشند. و سالها تجربه در تخصص خود دارند.

عضو کانون وکلای دادگستری

تمام وکلای ما عضو کانون وکلای دادگستری می باشند که بالاترین درجه اعتبار قضایی را داراست.

استفاده از مشاورین متخصص

مشاورین ما: قضات بازنشسته دادگستری، اساتید دانشکده حقوق، مشاورین حقوقی نیروی انتظامی و وکیل طلاق دادگاه خانواده

بررسی پرونده بصورت جمعی

تمام پرونده های موکلین بصورت جمعی از بهترین وکلای متخصص بررسی میشود تا بهترین نتیجه دریافت شود.

حفاظت از پرونده شما

پرونده تمام موکلین کاملاً محرمانه بوده و هیچ اطلاعاتی به شخص، شرکت و یا نهاد خاصی داده نمیشود.

حق الوکاله منصفانه

حق الوکاله دریافتی با توجه به خدمات و استفاده از بهترین وکلای طراز اول و بهترین مشاورین کاملاً منصفانه می باشد.

پیگیری مستمر

از همان روز بستن قرارداد، کار روی پرونده شروع میشود و بدون وقفه تا حصول نتیجه ادامه می یابد.

گزارش دهی منظم

وکلای ما به موکلین بصورت منظم گزارش پیشرفت کار ارائه میدهند تا موکلین در جریان کامل پرونده باشند.

سریعترین نتیجه

بعلت پیگیری وکلا و مشورت جمعی و همینطور تجربه مشاورین ما، سریع ترین نتیجه را در این مرکز خواهید گرفت.

و یا با شماره زیر تماس بگیرید تا زمان اولین جلسه رو تعیین نمایید:

47623 – 021  (۲۰ خط ویژه)

54 30 300 – 0930 

پاسخگو ۸ صبح الی ۶ بعدازظهر

حضانت در لغت به معنای «پروردن و پروراندن» است. ریشه این واژه، «حِضْن» است که در به آغوش گرفتن مادر فرزندش را و چسباندن او به سینه‌اش اطلاق می‌شود که کنایه از نگهداری و تربیت جسمی و روحی کودک است. حضانت نوعی ولایت و سلطنت بر کودک و مجنون به منظور نگهداری و تربیت آن‌هاست. این امر از حقوق و تکالیف والدین به شمار می‌رود.

موضوع حضانت از مباحث پیچیده حقوق خانواده است. حضانت نگهداری و تربیت اطفال است به گونه‌ای که صحت جسمانی و تربیت وی با توجه به نیازمندی‌های حال و آینده او و وضع و موقعیت والدین طفل تأمین می‌گردد.

مسئله حضانت و اولویت هریک از پدر و مادر برای نگهداری و سرپرستی و ملاقات آنان با طفل زمانی مطرح است که آن‌ها از هم جدا می‌شوند. در قانون ایران حضانت همان نگهداری و تربیت اطفال است و مواد 1168 تا 1179 قانون مدنی اختصاص به حضانت دارد؛ و در قانون حمایت از خانواده هم از ماده 40 تا 47 نیز به این موضوع اختصاص داده شده. هنگامی‌که اساس خانواده به هم می‌ریزد و کانون جوشان مهر و محبت به جایگاهی برای گروکشی و انتقام‌گیری از یکدیگر تبدیل می‌گردد، یا زمانی که مرگ گریبان یکی از والدین را می‌گیرد، مهم‌ترین چالش پیش روی خانواده سرنوشت کودکان می‌باشد.

حضانت در درجه اول حق و تکلیف طبیعی و قانونی پدر و مادر است که طفل را به دنیا آورده‌اند، این تکلیف تا زمانی طفل به سن بلوغ نرسیده باقی است. حضانت را باید به کسی واگذار کرد که شایستگی و توانایی برای انجام این کار را داشته باشد.

اگرچه قانون مدنی مصوب 1314 در ماده 1169 بیان می‌کرد؛ حضانت فرزند پسر 2 تا سالگی و دختر تا 7 سالگی به مادر سپرده شده و پس از انقضای این مدت حضانت با پدر است، اما با اصلاحیه مصوب سال 1382 که به تصویب مجمع تشخیص مصلحت رسید، برای حضانت و نگهداری طفل که پدر و مادر او از یکدیگر جدا شده‌اند، مادر تا 7 سالگی (پسر یا دختر فرقی ندارد) اولویت دارد و پس از آن با پدر است. البته این تبصره هم به اصلاحیه افزوده شده است که؛ پس از 7 سالگی هم درصورتی‌که میان پدر و مادر درباره حضانت اختلاف باشد، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک و به تشخیص دادگاه است.

ممکن است در دعاوی حضانت میان پدر و مادر، شخصی که شایستگی بیشتری برای نگهداری و حضانت فرزندان دارد، به علت نداشتن علم حقوقی و ناآشنایی با مراحل رسیدگی و کسب نتیجه در این دعوی، نتواند حضانت فرزند را به دست آورد و نگهداری از فرزند به دیگری سپرده شود. به همین جهت برای طرح دعوای حضانت، باید از وکلای متخصص امور حضانت استفاده کرد تا این وکلا، با استفاده از تجربه و علم حقوقی خود، بهترین نتیجه را برای افراد صالح به نگهداری فرزندان، کسب کنند.

وکلای متخصص امور خانواده (وکیل خانواده) و بالأخص دعوای حضانت موسسه حقوقی عدل داد، آماده خدمت‌رسانی به شهروندان محترم، جهت انجام وکالت یا ارائه مشاوره به متقاضیان این دعاوی بوده تا بتوانند به کمک علم و تخصص خود، اقدام به کسب نتیجهٔ مطلوب برای موکلین نمایند.

«خانواده» به لحاظ قدمت، ابتدایی‌ترین و از لحاظ گستردگی، جهان‌شمول‌ترین نهاد اجتماعی است. صاحب‌نظران معتقدند خانواده از نخستین نظام‌های نهادی عمومی و جهانی است که برای رفع نیازی‌های حیاتی و عاطفی انسان و بقای جامعه ضرورت تام دارد. روابط مناسب در جامعه بر اساس روابط مناسب در خانواده شکل می‌گیرد و هر اندازه روابط درون خانواده مناسب‌تر باشد خانواده و به تبع آن جامعه از ثبات و استحکام بیشتری برخوردار است. هیچ جامعه‌ای بدون داشتن خانواده سالم نمی‌تواند ادعای سلامت کند و هیچ یک از آسیب‌های اجتماعی بی‌تأثیر از خانواده پدید نیامده اند.

«حضانت» به معنای نگهداری چیزی می‌باشد. حضانت یکی از مسائل مهم فقهی، حقوقی و اجتماعی است که اجرای درست یا نادرست آن در آینده کودکان تأثیر بسزایی دارد؛ زیرا کودکان به نگهداری، تعلیم، تربیت و حراست خاصی نیازمندند و تا زمانی که والدین زندگی مشترک را با هم ادامه می‌دهند برای کودکان مشکل خاصی وجود ندارد بلکه مشکلات اصلی، اضطراب و دل‌نگرانی‌ها بعد از طلاق و جدایی مطرح می‌شود. مسئله حضانت نیز جز مسائلی است که بلافاصله بعد از طلاق والدین مطرح می‌شود.

اساساً مادران در رابطه با کودکان خود دو حق قانونی و شرعی دارند: حق رضاع (شیر دادن) و حق حضانت (پرورش کودک). به موجب اطلاق آیه 233 از سوره بقره؛ «لا تضار والده بولدها»؛ (نبایستی مادران از هرگونه حقی که درباره فرزندان خود دارند محروم و مورد رنجش قرار گیرند)

تعریف حضانت

به عقیده برخی از حقوقدانان، حضانت عبارت است از: «اقتداری که قانون به منظور نگهداری و تربیت اطفال به پدر و مادر آنان اعطا کرده است.» حقوقدان دیگری گفته است: «حضانت یا نگهداری اطفال، حق و تکلیفی است که پدر یا مادر نسبت به طفل خود دارند.» دیگری نیز گفته است: «حضانت عبارت است از ولایت و سلطنت بر تربیت و متعلقات آن از قبیل نگهداری کودک، گذاردن او در بستر، سرمه کشیدن، پاکیزه کردن و …»

به عقیده فقها نیز، «حضانت، سرپرستی بر طفل و دیوانه و انجام آنچه که به مصلحت وی است از قبیل نگهداری و گذاردن در رختخواب و برداشتن و شستن لباس او و مانند آن می‌باشد.» مشهور فقها معتقدند که از ناحیه مادر، «حضانت» تکلیف نیست، بلکه صرفاً یک حق است. تکلیفی بودن عمل، آثار و نتایجی از قبیل عدم جواز امتناع، جواز اجبار بر عمل، عدم جواز انتقال و واگذاری را در پی دارد که فقها به این نتایج ملتزم نشده‌اند.

یکی از فقها عقیده دارد که حضانت به طور مطلق تا زمانی که مادر، شوهر نکرده، با وی است و مستند رأی خود را نیز این روایت دانسته است: «سالت اباعبدالله (ع) عن رجل طلق امراته و بینهما ولد، ایهما احق به؟ قال: المراة ما لم تتزوج» (از امام صادق (ع) سؤال کردم که اگر مردی زنش را طلاق دهد و دارای فرزند نیز باشند، کدام‌یک حق حضانت دارد؟ امام فرمودند: تا زمانی که زن، شوهر نکرده، مقدم بر پدر است)

حضانت مادر بر فرزندان

مادران عموماً و مادران جامعه ایرانی خصوصاً، دارای عواطف و دل‌بستگی شدید عاطفی به فرزند می‌باشند و دل‌بستگی‌ها و نگرانی‌های خاصی نسبت به فرزند و به‌خصوص فرزندان خردسال خود دارند. در این راستا در مواقع کشمکش‌های درونی خانواده و زمانی که در مورد زندگی زناشویی خود با همسر به بن‌بست می‌رسند، وقتی پای کودکی در میان باشد، عمدتاً و اکثریت زنان به خاطر فرزندانشان ناملایمات زندگی زناشویی را تحمل می‌کنند و دم از جدایی نمی‌زنند و در واقع به خاطر فرزند می‌سوزند و می‌سازند؛ به‌خصوص اگر بدانند در اثر جدایی، فرزند تحویل پدر می‌شود. در ماده 1169 قانون مدنی سابق، درصورتی‌که پدر و مادر زندگی مشترکی نداشتند، فرزند پسر تا 2 سالگی و فرزند دختر تا 7 سالگی نزد مادر می‌ماند و پس از آن پدر می‌توانست فرزند را از مادر تحویل بگیرد. البته دختر در صورت رسیدن به سن 9 سالگی و پسر در صورت رسیدن به سن 15 سالگی از حضانت خارج شده و شخصاً تصمیم می‌گیرند که در نزد کدام‌یک از والدین خود یا حتی شخص ثالثی از بستگان خود زندگی نمایند.

گرفتاری مادران در گرفتن حضانت فرزند در صورت جدایی بیشتر در مورد فرزند پسر اتفاق می‌افتاد که در سن طفولیت و پس از دوره شیرخوارگی باید مادر حضانت وی را به پدر می‌سپرد. اکنون با اصلاح ماده 1169 قانون مدنی توسط مجلس شورای اسلامی و تأیید نهایی از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام حضانت فرزندان چه پسر و چه دختر تا 7 سالگی به عهده مادر گذاشته شده است و پس از آن نیز که حضانت باید به پدر واگذار شود، صلاحدید دادگاه با رعایت مصلحت طفل لازم است و ممکن است دادگاه پس از آن نیز فرزند را به پدر واگذار ننماید.

موارد محرومیت والدین از حق حضانت

جنون:

حق حضانت برای هر یک از مادر و پدر در صورتی است که قدرت اعمال آن را داشته باشد؛ بنابراین هرگاه در مدتی که مادر حق حضانت طفل را دارد دیوانه شود، چون قادر به نگهداری و تربیت طفل نیست و چه‌بسا او را در وضعیت خطرناکی قرار دهد، حق حضانت مادر، ساقط می‌شود و پدر این حق را خواهد داشت. جنون پدر نیز در حکم جنون مادر است و در این صورت حضانت طفل تا سن بلوغ بر عهده مادر می‌باشد.

ازدواج مجدد:

هرگاه پس از طلاق، مطابق قانون، مادر عهده‌دار حضانت طفل خود باشد و در این دوره، شوهر دیگری انتخاب کند، مطابق ماده 1170 قانون مدنی، حق حضانت او ساقط می‌شود و حضانت با پدر خواهد بود؛ به‌عبارت‌دیگر شوهر کردن مادر حق تقدم او را نسبت به پدر از بین می‌برد، اما در صورت فوت پدر، حضانت درهرحال با مادر بوده و سقوط حق حضانت مادر، صرفاً در صورت حیات پدر است. برخی عقیده دارند که قانون ازاین‌جهت ناقص است که ازدواج مجدد پدر طفل را موجب سقوط حق حضانت از طفل نمی‌داند، حال‌آنکه رفتار نامادری با طفل نیز ممکن است سلامت و تربیت طفل را به خطر اندازد.

البته هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا مدعی‌العموم دادستان هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.

شرایط حضانت در حقوق ایران

بلوغ:

بدیهی است که شخص نابالغ که خود نیاز به نگهداری دارد نمی‌تواند عهده‌دار حضانت شود.

عقل:

کسی که نگاهداری طفل به او واگذاری شود باید عاقل باشد.

توانایی عمل:

در این مورد نص صریحی در قانون دیده نمی‌شود. لیکن بدیهی است که نمی‌توان حضانت به کسی که توانایی انجام آن را ندارد محول نمود. این نکته را از ماده 1173 قانون مدنی می‌توان استنباط کرد.

شایستگی اخلاقی:

درباره این شرط نیز قانون‌گذار به صراحت سخن نگفته لیکن می‌توان لزوم آن را از ماده 1173 فهمید.

عدم ازدواج مادر با شخص دیگر:

برابر ماده 1170 قانون مدنی که مبتنی بر فقه امامیه است.

اجرت حضانت

هزینه خوراک و پوشاک کودک، جزء نفقات به شمار می‌رود و احکام نفقه بر آن بار است. در موردی که مادر نگهداری کودک را به عهده دارد، فقها گفته‌اند هزینه خوراک و پوشاک کودک، بر عهده پدر است. صاحب جواهر می‌نویسد: «بدون هیچ خلاف و اشکالی، نفقه فرزند، پسر باشد یا دختر، بر عهده پدر است، هرچند مادر فرزند ثروتمند باشد، به دلیل آیه کریمه فَإن أرضَعنَ لَکُم» در قانون مدنی ایران نیز در ماده 1172 به این نکته اشاره شده است. فقهای اهل سنّت هم به این نکته اشاره روشن دارند: سرپرست و نگهدارنده، چه مادر باشد، یا غیر مادر می‌تواند هزینه زندگی کودک را در زمان معینی، برابر نظر حاکم و مراعات حال پدر، دریافت کند و پدر حق ندارد به سرپرست و نگهدارنده بگوید: او را نزد من بفرست تا غذا بخورد و برگردد. چون این کار، به کودک زیان می‌رساند.

اما آیا مادر می‌تواند برای نگهداری و زحمتی که نسبت به حضانت فرزند متحمل می‌شود جدای از نفقه فرزند، اجرت حضانت را مطالبه کند؟ قانون مدنی دراین‌باره حکمی ندارد. بلکه در ماده 1172 قانون مدنی آمده است که در صورت فوت پدر، حضانت به خرج مادر خواهد بود.

مسئولیت‌های ناشی از حضانت

مسئولیت حقوقی در برابر کودک:

حضانت کودک تنها حق پدر و مادر نیست؛ نوعی وظیفه اخلاقی و اجتماعی نیز هست. پس اگر کودک به علت حضانت بد و عدم توجه صدمه ای ببیند، فردی که حضانت او را قبول کرده است، مسئول خسارات خواهد بود.

مسئولین مدنی در برابر دیگران:

فرد حضانت کننده مسئول تمامی خساراتی است که از سوی فرزندان آنان به دیگران وارد می‌گردد. به استناد قانون، از کسی که حضانت را بر عهده دارد بر مبنای تقصیر در نگهداری و تربیت آن می‌توان مطالبه خسارت نمود.

مسئولیت تضامنی پدر و مادر:

تمامی مسئولیت‌های ناشی از تکلیف مربوط به نگهداری و مراقبت بر عهده حضانت کننده بوده و مسئول زیان اشخاص ثالث می‌باشد.

حضانت هم حق و هم تکلیف والدین است

به دستور ماده 1168 قانون مدنی: «نگاهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است» بدین جهت است که ماده 1175 همان قانون می‌فرماید: «طفل را نمی‌توان از ابوین و یا از پدر و یا از مادری که حضانت با اوست گرفت مگر در صورت وجود علت قانونی» با توجه به مواد 1168 و 1169 و 1172 قانون مدنی، حضانت هم حق است و هم تکلیف.

با استنباط از ماده 1172 قانون مدنی، حق حضانت برای پدر و مادر به صورت تکلیف وجود دارد، به‌طوری‌که اگر احدی از آن‌ها در مدتی که قانوناً حضانت با او می‌باشد از ایفای امور مربوط به حضانت امتناع نماید، دادگاه او را ملزم به ایفای تکلیف خود خواهد کرد؛ بنابراین هیچ یک از پدر و مادر نمی‌توانند آن را ساقط یا واگذار به غیر کنند، بلکه باید شخصاً در مدت مقرر تکلیف قانونی خود را انجام دهند.

در فقه امامیه در خصوص حق یا حکم بودن (تکلیف) حضانت دو نظر وجود دارد؛ شهید ثانی در «قواعد» گفته است که: «حضانت، ولایت و سلطنت بر تربیت طفل است و آنچه مصلحت برای نگهداری او اقتضاء بنماید انجام می‌دهد.» بنابراین نظر، ولایت در حضانت مانند ولایت‌های دیگر (ولایت ولی و ولایت حاکم) است که دارنده آن نمی‌تواند آن را ساقط نماید.

عده‌ای دیگر بر آنند که حضانت حق ابوین است و آنان می‌توانند آن را ساقط کنند. قانون مدنی ایران بنا بر آنچه از مجموع مواد یاد شده استنباط می‌شود از نظریه اول پیروی کرده است.

حضانت فرزند ناشی از زنا (رابطه نامشروع)

در قانون مدنی ایران به پیروی از فقه امامیه در این خصوص حکم صریحی وجود ندارد و قانون دراین‌باره ساکت است و فلسفه آن‌هم این است که شرع انور برای رابطه آزاد آثار حقوقی و اجتماعی قائل نیست.

در قانون مدنی ماده 1167 مقرر داشته است که: «طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمی‌شود.» مراد از زانی در این ماده، هم مرد و هم زن زناکار است. با عنایت به تکلیف مقرر در ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379، بایستی در این خصوص به فقه پویای امامیه رجوع کرد.

حضرت امام در مسئله 47 کتاب موازین قضایی می‌فرمایند: «متولد از زنا در نفقه و حضانت حکم سایر اولاد را دارد» مرحوم آیت الله تبریزی در سؤال 1567 می‌فرمایند: «اگر بتوانند مادر را راضی کنند از بچه پرستاری کند تا بی سرپرست نماند و ضایع نشود، والا بر پدر وی لازم است از وی نگهداری کند و درهرحال مابین ولدالزنا و پدر و مادر وی، ارث برقرار نیست، ولی نفقه و احکام دیگر باقی است»

وفق رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور به شماره 617 سال 1376/4/3؛
«کلیه تکالیفی که بر عهده پدر شرعی می‌باشد، در خصوص ولدالزنا به پدر عرفی (زانی) تسری دارد و وی ملزم و موظف به انفاق و اخذ شناسنامه و حضانت از طفل این‌چنینی است و صرفاً حسب ماده 884 قانون مدنی موضوع توارث بین آن‌ها منتفی است.»